Dil ve Konuşma Terapisi | Sıkça Sorulan Sorular

1. Dil ve konuşma terapisti kimdir?

Dil ve konuşma terapisti, insan iletişimi ve lisan anlamındaki dil ile ilgilenir. Bütün yaş gruplarında dil, konuşma, ses ve yutma bozukluklarını değerlendirir. Dil ve konuşma terapisi açısından ayırıcı tanısını koyar, terapi planlamasını yapar ve uygular.

2. Dil ve konuşma terapistleri hangi bozukluklarla çalışırlar?

Artikülasyon bozukluğu, fonolojik bozukluklar, kekemelik, hızlı bozuk konuşma, gecikmiş dil konuşma, gelişimsel dil bozukluğu, ikincil dil bozuklukları, afazi, apraksi, dizartri, disleksi, dudak damak yarığına bağlı dil ve konuşma bozuklukları, ses bozuklukları ve yutma bozukluklarıyla çalışmaktadırlar.

2. İletişim bozukluğu nedir?

İletişim bozukluğu sözel, sözel olmayan kavramları ve görsel bilgiyi alma, gönderme, işleme ve anlama yeteneğini bozar. İşitme, dil, konuşma süreçlerini etkileyebilir. Kişi bir veya birkaç iletişim bozukluğunu beraber gösterebilir. Gelişimsel veya sonradan kazanılmış olabilir.

3. Konuşma bozukluğu nedir?

Konuşma seslerinin atipik üretimi, konuşma akıcılığının sekteye uğraması, ses perdesi, yüksekliği, rezonans, ve süre de dahil olmak üzere ses kalitesindeki anormal üretimler, düzensizlikler olarak tanımlanır.

4. Dil bozukluğu nedir?

İngilizce, Türkçe gibi herhangi bir dilin sözlü, yazılı sembol sistemlerini anlama veya kullanmada yaşanan yetersizliklerdir.

5. Dil bozuklukları ve konuşma bozuklukları arasındaki fark nedir?

Dil bozuklukları, bir kişinin kelimeleri anlaması, kullanması veya ifade etmesiyle ilgili sorunlar yaşaması anlamına gelir. Konuşma bozuklukları ise kişinin seslerini doğru çıkaramaması veya düzgün konuşamamasıyla ilgilidir.

6. Artikülasyon bozukluğu nedir?

Konuşma seslerinin üretimleri için gerekli motor hareketin yapılamamasına bağlı ortaya çıkan bozukluklardır. Örnek vermek gerekirse “interdental lisping” yani “diş arası sesletim” gerçekleştiren bireylerde yapısal bir problem yoktur ancak konuşma sesinin doğru üretimi için kasların nasıl hareket ettirileceğinin yanlış öğrenilmesinden kaynaklı gibi görünmektedir.

7. Dil ve konuşma terapisi ne kadar sürer?

Terapi süreci bireye ve bozukluğa göre farklılık gösterebilir. Burada önemli olan her bireye özel bir program oluşturulmasıdır. Dil ve konuşma terapisti değerlendirme seansından sonra bireyin ihtiyacına yönelik zaman planlaması oluşturabilir. Ancak bu zamanlama terapistin, danışanın ve ailenin süreçteki işbirliğine, devamlılığına, danışanın motivasyonuna ve daha birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

8. Dil ve konuşma terapisi nasıl yapılır?

Terapistler, çeşitli değerlendirmeler yaparak bireyin sorunlarını belirler ve kişiye özel bir tedavi planı oluştururlar. Terapiler; sesli egzersizler, oyunlar, iletişim stratejileri gibi teknikleri içerebilir.

9. Seanslara çocukla beraber anne baba da katılmalı mı?

Terapist uygun görürse seanslara zaman zamana ailenin de katılmasını isteyebilir.

10. Dil ve konuşma bozukluğu kaç seansta düzelir?

Danışanla detaylı bir değerlendirme seansı yapmadan bu konuda kesin bir fikir belirtebilmek mümkün değildir. Bunun için bireye özel, gerekli değerlendirme testleri uygulanmalı ve iletişim becerileri değerlendirilmelidir. Sonrasında yapılacak yorumlarda yine bir kesinlik belirtmez.

11. Kekemelik nedir?

Kekemelik konuşma akıcılığının sekteye uğraması durumudur. Klinik görünümü birincil ve ikincil davranışlar olarak iki kategoride incelenebilir. Birincil davranışlar tekrarlar, bloklar ve uzatmalardan oluşmaktadır. Tekrarlar dediğimiz durum ses, hece veya tek heceli sözcük tekrarları şeklinde kendini gösterir. Bloklar ise bir sesletim pozisyonunda ortalamadan uzun süre kalınması durumudur. Seslerin normalden uzun sesletilmesi durumu da uzatmalar olarak tanımlanmaktadır.

12. Kekemelik tamamen iyileşir mi, tedavi edilir mi?

Öncelikle kekemelik bir hastalık değildir, bir tedavisi yoktur. Bu sebeple “iyileşmek, tedavi etmek” kavramları çok doğru ifadeler değildir. Takılmalar, dil ve konuşma terapisti tarafından planlanmış bir terapi süreci sonrasında tamamen sonlanabilir ya da kontrol altına alınarak azaltılabilir. Bu süreç zaman alabilir ve kişinin çabası önemli rol oynar.

13. Çocuğum kekelemeye başladı, ne yapmalıyım?

Çocuğunuzun takılmaları varsa yapabileceğiniz en temel şey, sözünü bitirmesi için ona zaman tanımaktır. “nefes al, tekrar söyle” gibi yönergelerde bulunmamak, onun nasıl söylediğine değil ne söylediğine odaklanmaktır. Çocuk kendini güvende ve rahat hissetmelidir. Ebeveynlerin ve çocuğun bu süreci daha iyi yönetebilmeleri adına bir dil ve konuşma terapistinden görüş ve destek almaları oldukça önemlidir.

14. Korku kekemeliğe yol açar mı?

Korkunun kekemeliğe yol açtığına dair pek çok yanlış bilgi mevcuttur. Ancak güncel literatürde korkunun kekemeliğe yol açmadığı desteklenmektedir. Kekemelik çok boyutlu bir bozukluktur. Korku, kaygı gibi bazı olumsuz duygular kekemeliğin tetiklenmesinde rol oynayabilir ancak doğrudan kekemeliğin ortaya çıkma nedeni değildir.