Dil ve Konuşma Terapisi

KEKEMELİK
Kekemelik, akıcılık bozukluğu başlığı altında yer alan konuşma bozukluklarından biridir. Birincil davranışlar ve ikincil davranışlar şeklinde ele alınabilir.
Birincil davranışlar 3 başlığa ayrılır:
• Tekrarlar (ses, hece veya tek heceli sözcük tekrarları) ,
• Uzatmalar (seslerin normalden uzun sesletilmesi)
• Bloklar (bir sesletim pozisyonunda ortalamadan uzun süre kalınması)
İkincil davranışlar ise 2 ana başlık altında incelenebilir.
• Kaçma davranışları (göz kırpmak, baş sallamak vb.)
• Kaçınma davranışları (bazı sözcükleri kullanmamak, sözcük değiştirmek, bazı konuşma ortamlarında söz almaktan kaçınmak)
Kekemelik terapilerinde kekemeliğin sadece gözlemlenebilir çekirdek davranışları değil, duygusal ve bilişsel boyutları da ele alınmaktadır.
Kekemelik terapisinde danışanın bireysel özelliklerine, günlük rutinlerine, kekemeliğin günlük yaşam üzerindeki etkisine, takılmalarının türüne ve şiddetine göre terapinin işleyişine dair detaylı planlama yapılır ve hedefler oluşturulur. Ve bunlar hakkında danışana bilgi verilir.
Terapi süreciyle alakalı genel hedefleri birkaç madde ile şu şekilde sıralayabiliriz:
• Danışanın kekemelikle ilgili bilgisinin arttırılması, sorularının cevaplanması
• Kekemelikle ilgili olumsuz davranış, duygu ve düşünceleri yönetebilmesi
• Varsa kekemelikle ilgili olarak ortaya çıkan ikincil davranışların azaltılması, kontrol altına alınması
• Kekemeliğin sıklığının ve şiddetinin azaltılması, takılmaların kontrol altına alınması şeklindedir.
Kekemelik terapisinde duygusal ve bilişsel boyutlarıyla ilgili hedeflenen olumlu teröpatik değişim göstergelerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:
• Artan özgüven/ öz yeterlilik
• Kekemelikle ilgili daha rahat ve açık olmak
• Kekemelik hakkında farklı insanlarla konuşmak
• İletişim kurarken kaygının azalması
• Kekemeliğin psikolojik, sosyal ve işlevsel etkilerinin daha az olumsuz olması
• Sosyal iletişimden keyif almak ve artan sosyal iletişim katılımı

HIZLI BOZUK KONUŞMA
Hızlı bozuk konuşma iletişim anında dilbilgisel ve motor taleplere göre artikülasyon hızının
ayarlanmasında güçlüklerin yaşandığı bir akıcılık bozukluğudur. Bireyin anadilindeki iletişim
birimlerinin tümüyle aşırı hızlı, aşırı düzensiz ya da her ikisinin birlikte görülmesine ek olarak
bu tabloya aşağıdaki maddelerden bir ya da birkaçının da eşlik etmesi gerekmektedir:
• Aşırı sayıda normal akıcısızlık
• Aşırı sayıda hecelerin atlanması/silinmesi
• Anormal duraklar, hece vurgusunda ve/veya konuşma ritminde anormallikler
Hızlı bozuk konuşmaya sahip bireyler bilişsel, duygusal, sözel-motor ve iletişimsel alanlarda
güçlük yaşayabilirler. Bu sebeple terapilerde bu bileşenlerde ele alınmaktadır. Oluşturulan
müdahale programı ise vakanın öne çıkan hızlı bozuk konuşma semptomlarına yönelik
planlanmaktadır.
Terapi hedeflerini temelde 4 başlıkta inceleyebiliriz:
• Tanımlama
• Konuşma hızını azaltma
• Akıcılığı yönetme
• Pragmatik becerileri geliştirme

ARTİKÜLASYON BOZUKLUĞU
Konuşma sesi bozukluklarından bir tanesi olan artikülasyon bozukluğu konuşma seslerinin
üretimleri için gerekli motor hareketin yapılamamasına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
Çoğunlukla pediatrik grupta görülmekte olup, yetişkinlikte de devam edebilmektedir. Geç
dönemde edinilen fonemler olan /s/ ve /r/ seslerinde görülür. Terapisinde sıklıkla
artikülatörlerin doğru konumlandırılmasının ve nefes akışını doğru kullanmanın vurgulandığı
“Fonetik Yerleştirme Yaklaşımı” kullanılmaktadır. Terapi hedefleri yerleştirme, genelleme ve koruma adımlarından